Sistem iki ana komponentden oluşmaktadır.
a- Radyasyon ölçUrn1eri~i yapan ve sahada alt düzey eğitimli personel tarafından kullanılabilecek bir Radyakmetre (450BE).
b- Kominikatör (450 I-A)
Bir PC bilgisayar ile üst düzey eğitimli personel tarafın¬dan kullanı1abilecek bu aksesuar ile şu işlemler yapılabilir:
1) Fabrika çıkışından uzun süre sonra cihazın yeniden kalibre edilmesi (Yaklaşık 2 yıl)
2) Cihazın 5lçüm biriminin Sv/stden R/st’e veya R/st den Sv/ste çevri1esi.(Cihaz fabrika çıkışında Sv/st biri¬mine ayarlıdır.)
3) Cihazın şu iki operasyon modundan birinde çalışmasının seçimi;
- DOZ HIZI / TOPLAM DOZ
- DOZ HIZI / DONDURMA (FREEZE)
(Cihaz fabrika çıkışında DOZ HIZI/FREEZE moduna ayarlıdır.)
4) Cihazın tüm okuma hesaplama değerlerinin bir bilgisayara aktarılarak depolanması.
5) Cihazın bilgileri uzakta.ki bir merkez bilgisayara telefon hattı ile iletmesi.
CİHAZIN TANIMI
Model 450B iyon odacıklı Radyakmetre, el tipi pil ile çalışan ve 4 MeV üzerindeki alfa,100 keV üzerindeki beta ve 7 keV üzerindeki gama ve x-ışınlarını ölçmek için tasarımlanmış, son CMOS Ve LCD teknolojisine sahip bir cihazdır. Cihaz yüksek takatli ABS plastik şasiye sahiptir. Şasi neme karşı yalıtılmıştır. İyon odacığının içindeki hava ile atmosfer basıncını dengeleyen ancak yalıtılan bir sistem ile mücehhezdir.
Model 450B 2 1/2 dijit bir sayısal sıvı kristal göstergeye ve 100 dereceli bir analog (bargraf) göstergeye sahiptir. Analog çizgisel gösterge sıfır (0) dan başlayarak her biri kendi içinde 20’ye bölünmüş 5 bölüm ihtiva eder.
Birim, nümerik değerin hemen yanında belirtilmektedir.Aynı ek¬randa pil azaldı (LOW BAT) ikazı belirtilmekte, cihaz dondurma (FREEZE) konumunda çalıştığında bu durum yine ekranda yazılı mesaj ile belirtilmektedir.
Cihaz üzerindeki kontrol düğmeleri dokunmatik bir açma/kapama (ON/0FF) ile bir konum seçimi (MODE) düğmesinden ibarettir.
Cihaz otomatik okuma aralığı seçimi ve otomatik sıfırlama özelliklerine sahiptir
Cihazın taşıma sapı içine yerleştirilmiş 2 adet 9 volt pil ile cihazın 200 saat sürekli çalışması sağlanır. Cihaz alt tarafında yer alan 440mg/cm kare sürgülü bir bakalit kapak, beta ya1ıtımı için kullanılmaktadır. Bu bakalit sürgü kapak aynı zamanda foto ölçüm için dengeleme kalınlığı olarak görev yapmakta ve içerisindeki mylar film pencereleri korumaktadır.
ÖZELLİKLER
Ölçülen Radyasyon 14 MeV üzerindeki Alfa, 100 keV üzerindeki Beta, 7 keV üzerindeki Gamma ışınları
Ölçüm Aralıkları 0-5 mE/at (0-50 uSv/st)
0-50 mR/st (0-500 uSv/et)
0-500 mR/st (0-5 mSv/st)
0-5 R/st (0-50 mSv/st)
0-50 R/st (0-500 mSv/st)
0-500 R/st (0-5 Sv/st)
Hassasiyet + % 10 (% 10 ile %100 full skala da)
Dedektör 200 cm küp hacimli hava iyonizasyon odacığı. İletken plastik duyarlı 200 mg/cmk kalınlıkta. Odacık penceresi 1.7mg/cm kare mylar.
Isınma Süresi İlk çalışma 1 dakikadan kısa.
Kayma 7 dk. bir çalışma sonunda 0,1 mR/st veya daha az kayma.
Respons Süresi 0-5 mR/st aralığında 8 sn.
0-50 mR/st aralığında 2,5 sn.
diğer aralıklarda 2 sn.
Okuma Hassasiyeti Okunan değerin %5’i.
Gösterge
. Sıvı Kristal Gösterge :
2 ½ dijit bir sayısal gösterge ve analog çizgisel gösterge
Analog Gösterge
Çizgisel gösterge 2 ½ uzunlukta 100 parçalı, 5 ana bölümlüdür. Skala altında cihazın çalışma aralığı ayrıca belirtilmektedir.
Sayısal Gösterge
2 ½ dijit sayısal gösterge birim yanında alfa nümerik olarak belirtilir. Uygun çaplarda aynı ekranda gösterilir.
Harici Kontroller ON/OFF ve MODE.
Otomatik Özellikler Ölçüm aralığı seçimi ve sıfırlama tam otomatiktir.
Çevre Koşulları Sıcaklık : -20+50 C derece
Nispi Nem : 0 - %100
Geotropism : %1’den az
Boyutlar 20 cm * 10 cm * 15 cm
Ağırlık 0,74 kg
Piller 2 adet 9 V pil ile 200 statlik çalış¬ma sağlanır. 2 adet kalem tipi pil ile aydınlatma lambasına enerji verilir.
Aksesuar Kominikatör: Cihazın uzaktan kullanımı ve kalibrasyonunu sağlar.
BÖLÜM 2
ÇALIŞMA TEORİSİ
Model 450B hava jyonizasyon odacıklı cihaz 20 keV ile 2 MeV arasında gamma ve x-ışınını bakalit kapak kapalı iken,12 keV ile 30 keV arasında x ışını kapak açık iken röntgen/st veya Sıevert/st üzerinden ölçülebilir.Cihaz kapak açık iken beta ışınına cevap verir. Ancak kalibre değildir.100 keV üzerindeki beta enerji ileri ölçülebilir. 1,7mg/cm kare yoğunluklu iki adet mylar pencere mevcuttur.
Sıvı kristal ekran radyasyon hızını hem sayısal olarak hem de analog olarak gösterir.
Mikropsesör; veri alma,ortalama,hafızadaki kalibrasyon faktörü ile çarpına, ölçüm aralığını seçme,pil kontrol ve ekranı çalıştırma işlemlerini yapar. Komputasyon periyotları arasında “sleep” modunda düşük enerji ile çalışarak pil sarfiyatın azaltır. mikroprosesör, elektirik1e silinebilir. Hafızada EEPROM da toplanan verileri okur. Cihaz kapandığında veya piller çıkarıldığında hafızadaki bilgiler silinir. Kominikatör (450-1A) ile EZEPROM’a dışarıdan bilgi girilebilir.
İyon odacığının toplama voltajı yaklaşık 90 voltdur.Bu güç reguleli bir güç kaynağından sağlanır . Cihaz için gerekli tüm güç 9 voltluk iki pilden sağlanır.
Sayısal ve çizgisel göstergeler doğrudan okuma yapar, çizgisel göstergenin ölçüm yenileme aralıkları şu şekildedir:
Ölçüm Aralığı Periyod
50 R/st (500 mSV/st)
5 Fk/st (50 mSv/st)
500 mR/st (5 mSv/st.)
50 rnR/st (500 uSv/st)
5 ER/st (50 uSv/et) 0,O5sn
0,1 sn
0,1 sn
0,15 sn
0,25 sn
Tablo 2-1. Çizgisel gösterge ölçüm yenileme periyotları.
Sayısal gösterge yenileme periyodu e konumdaki çizgisel ekranın ölçüm yenileme. periyotlarından 1 sn daha fazladır.
Çizgisel gösterge çok daha hızlı yenileme yaptığı için her hangi bir anda çizgisel ve sayısal göstergeler aynı değeri göstermez. Hızlı değişimlerde çizgisel göstergeyi, yavaş değişimlerde sayısal göstergeyi takip etmek yerinde olur.
Değerler SI birimi (Sv/st) olarak belirtilir. Birim 450-lA kominikatör aksesuarı ile R/st olarak değiştirilir.
Çizgisel gösterge,bir analog gösterge olarak kullanılmaktadır.Her ana bölümde 20 ara, bölüm mevcuttur.5 ana bölmedeki derece rakamları ölçüm aralığına göre kendiliğinden değişir. Örneğin ölçüm aralığına bağlı olarak ilk bölme 1,10 veya 100 olabilir. Bu durumlarda her bir ara bölme 0,05/0,5 veya 5 olur.
Gerek sayısal, gerek çizgisel okuma imkanı olmasının nedeni değişik ölçüm aralıklarının değişik porsiyonlarındaki gösterge.den birinden diğerine göre daha hassas okuma yapılabilmesidir.
Ekranda FREEZE ve LOW BAT (pil azaldı) olarak iki ikaz mesajı görülebilir. LOW BAT ikazı görüldüğünde pilin 1 saat içinde değiştirilmesi gerekir.
YAZILIM
45O’nin ROM’undaki program VICT0REEN’e ait bir programdır.Üç ana kompenentden o1uşmuştur. 0perasyon, kominikasyon ve gözleme.
Yazılım operasyon kısmı okuma için gerekli tüm kontrolleri yapar. Elekrometreyi ve ölçüm aralığı değişim amplifikatörünü kontrol eder, radyasyon hızını hesaplar ve ölçülen değerleri ekrana aktarır.
Bunlara ilaveten ölçülen değerler exponensiyel anlamda zamana karşı. değerlendirilerek çizgisel göstergenin klasik bir ibreli analog gösterge gibi çalışması sağlanır.
Ölçüm aralığı değişimi otomatik olarak gerçekleşir. Eğer sinyalde büyük bir artış gözlenirse, o andaki skalanın sonuna Ulaşmayı beklemeksizin sistem bir üst aralığına atlar.
Communilatör (450-lA) cihaza bağlandığında, cihaz bunu hissederek yazılımın komünikasyon kısmını devreye sokar. Komünikasyon hızı 1200 bautdur.
Ptsi Tem. 27, 2009 12:54 pm