ŞİDDETMETRE
Radyoaktivitenin varlığı herhangi bir duyu organımızla anlaşılmaz. İlim bu hususça da insanlığı yalnız bırakmamış RADİAC aletleri denilen aletleri yapmıştır.
RADIAC kelimesi bu aletlerin yaptığı işlerin İngilizce’sinin baş harflerini alınarak oluşturulmuş bir kelimedir.
R : Radyasyon
D : Dedection
I : And
C : Computation
Bu aletlerden iki hususun ölçülmesini isteriz.
- Şahsın aldığı doz miktarı,
- Arazinin radyoaktivite şiddeti,
Bu sebeple de radıac aletleri iki kısma ayrılır.
- Toplam ölçen radyak aletleri,
- Şiddet ölçen radyak aletleri,
Toplam ölçek radyak aletleri ölçtükleri miktarı röntgen (r) veya röntgenin binde biri olan mili röntgen (MR) ola¬rak.
Şiddet ölçen radyak aletleri (r/s) veya (Mr/s) olarak gösterir.
Bu aletlerden daha evvelce toplam ölçenleri gör¬müştük. Bugün şiddet ölçen ve sivil savunma için standart bir alet olarak kabul edilmiş bulunan RD-8 Üniversal Radyasyon ölçme aletini göreceğiz.
(1) ALETİN GENEL GÖRÜNÜŞÜ
RD-8 aleti son derece sağlam ve sivil savun¬ma amaçları için gayet kullanışlı bir alet olup 83xll2x265 mm. ebadında ve 2,8 kg. ağırlığındadır.
Aletin ölçme siası logaritnıik olup,
0,01-300 mr/s.kadar beta ve gama’yı,
0,01-300 r/s.kadar da yalnız gama’yı ölçer.
Alette radyoaktivitenin varlığını haber vere¬cek bir hoparlörde vardır. Bu ses iyonizasyon tüpünde gama ışınları dolayısıyla meydana gelen, iyonlaşmanın sesidir. Bu ses duyulunca et¬rafta radyoaktivitenin olduğu kabul edilmelidir.
Aletin ıskalasında aydınlatma lambası olduğu için alet gece de kullanılabilir.
RD-8 aleti beta-gama devari diski sayesinde de betanın şiddetini ölçebilir. Örnek: Bu diskte kapalı ölçülen miktar 40 r/s.ise ve diski açtığımız zaman ölçülen miktar 45 r/s.ise dışarıda 5 r/s. şiddetinde beta partikülleri vardır.
Alet iki adet 1,5 voltluk pille çalışır. Piller periyodik çalıştığı takdirde 100 saat çalışabilir. Pillerin konul¬duğu batarya kompartımanı alete uzun bir irtibat kordonu bağlandığı için soğuk havalarda da alet kullanılabilir. Zira çok soğuk havalarda piller çalışmayabilir.
Pilleri batarya kompartımanına yerleştirmek için, yani alete pil takmak için, aletin üzerinde bulunan sivil savun¬ma ambleminin altındaki batarya kompartımanın kapama vidası gevşeti¬lir, pil batarya kompartımanı aletten çıkarılır ve kompartımanın al¬tındaki iki adet vida gevşetilir, kapağı açılır, piller kompartıman içindeki şemaya göre yerleştirilir. Tekrar tersten gevşetilir, vidalar yerlerine sıkıştırılır.
(2) ALETİN ÇALIŞTIRILMASI
Her şeyden evvel aletin bataryalarının ve devrelerinin sağlam olup olmadığı kontrol edilir. Bunun için de selektör anahtarı TEST durumuna getirilir. İbrenin ucunun yeşil saha içinde kalıp kalmadığına bakılır. Eğer ibre kırmızı mıntıkada kalıyorsa batarya pilleri zayıflamış demektir. Yenisi ile piller değiştirilir.
(3) ÖLÇÜ YAPILMASI
Selektör anahtarını istenen ölçü sahasına çeviririz. Selektör anahtarını mr/s.üzerine getirdiğimizde ibre en so¬na gelip dayanırsa dışarıdaki şiddet fazla demektir. O zaman selektörü (r/s) çevirmek lazımdır. Bunun terside olabilir. Sektörü (r/s)’ye değiştirdiğinizde ibre oynamazsa veya fark edilmeyecek derecede oynarsa sektörü (mr/s)’ye çevirmek gerekir. Çünkü dışarıdaki şiddet düşük demektir.
(4) HOPARLÖRÜN ÇALIŞTIRILMASI
Alet üzerindeki speaker mandalı OF’dan ON üzeri¬ne getirmek yeterli olacaktır.
(5) GECE_KULLANILMASI
Alet üzerindeki LİGHT düğmesine basmak gerekir.
(6) ALETİN BAKIM VE KONTROLÜ
Bu aletler her ne kadar düşme ve sadmelere kar¬şı mukavim ise de elektronik birer cihaz olan bu aletler özel bakım ve özene ihtiyaç gösterirler. Özellikle uzun zaman kullanılmayacaksa içindeki piller çıkarılmalıdır. Depolanma da rutubetli ve direkt gü¬neş alan yerlerden kaçınılmalıdır.
Aletin sıfırlanması, ıskalanın altındaki vidanın mekanik sıfır ayar vidası ile yapılır. Bu vidaya ulaşmak için gö¬rünen vidayı çıkartmak gerekir.
Ptsi Tem. 27, 2009 12:51 pm